Tỷ giá thương mại của Japan – giá hàng xuất khẩu so với giá hàng nhập khẩu – trở nên tồi tệ hơn trong 9 quý liên tiếp sau quý 2 năm 2020. Tài khoản quốc gia cho thấy giá nhập khẩu tăng 60,7% trong khi giá xuất khẩu chỉ tăng 27,7% trong cùng kỳ.
Những lý do cho điều này là hai lần. Giá hàng hóa tăng do cả sự phục hồi của kinh tế toàn cầu sau đại dịch Covid-19 và cú sốc nguồn cung bắt nguồn từ việc Nga xâm chiếm Ukraine.
Nguyên nhân còn lại là sự mất giá của đồng yên do Mỹ và châu Âu theo đuổi chính sách thắt chặt tiền tệ trong khi Nhật Bản duy trì chính sách tiền tệ lỏng lẻo.
Các điều kiện thương mại ngày càng tồi tệ đã ảnh hưởng đến thu nhập quốc dân của Nhật Bản. Khoản thu nhập bị mất này tương đương với 4,6% tổng thu nhập quốc dân thực tế (GNI). Vì sự đóng góp của tăng trưởng GDP thực tế vào tốc độ tăng trưởng GNI thực tế trong giai đoạn này là 8,8% nên hơn một nửa đóng góp của tăng trưởng GDP thực tế đã bị suy giảm do thua lỗ thương mại.
Đồng thời, một phần tổn thất giao dịch được bù đắp bằng sự gia tăng thu nhập ròng nhận được từ nước ngoài. Sự gia tăng lãi suất ở nước ngoài và sự mất giá của đồng yên đã giúp đẩy GNI thực tế lên 3% trong giai đoạn này.
Nhưng gánh nặng thua lỗ thương mại đã đè nặng lên nền kinh tế Nhật Bản, quốc gia phục hồi chậm sau đại dịch Covid-19 so với các nền kinh tế khác.
Đặc biệt, tiêu dùng tư nhân đã bị cản trở rất nhiều bởi lạm phát gia tăng, khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) toàn phần đạt đỉnh 4,3% vào tháng 1 năm 2023. Mức tiêu dùng tư nhân đạt được trong quý 1 năm 2020 đã không phục hồi cho đến khi quý đầu tiên của năm 2023.
Đầu tư kinh doanh cũng vẫn ở mức thấp do không chắc chắn về triển vọng tăng trưởng trong tương lai. Do nhu cầu trong nước yếu nên chỉ số CPI cơ bản, không bao gồm lương thực và năng lượng, duy trì ở mức dưới 2% trong kỳ. Vì 2% là mục tiêu CPI của Ngân hàng Nhật Bản nên ngân hàng này không thể thay đổi quan điểm chính sách tiền tệ của mình ngay cả khi nền kinh tế phải đối mặt với tỷ lệ lạm phát vượt quá 4%.
Ngân hàng Nhật Bản vẫn chưa từ bỏ việc nới lỏng định lượng. Hình ảnh: Twitter
Thay vào đó, Chính phủ nắm quyền kiểm soát chính sách tài khóa nhằm giảm bớt tác động của việc tăng giá hàng hóa, đặc biệt là giá năng lượng.
Các khoản trợ cấp được cung cấp cho các công ty dầu bán buôn từ tháng 1 năm 2022 và cho các công ty điện và khí đốt thành phố từ tháng 1 năm 2023 để họ có thể giới hạn giá bán lẻ của mình. Trong khi các chính sách nhằm chống lại việc tăng giá có thể có mục tiêu rõ ràng hơn và phù hợp hơn với các nỗ lực giảm tiêu thụ năng lượng và phát thải khí nhà kính, các chính sách trần giá đã được chọn làm biện pháp khẩn cấp.
Để đối phó với tình trạng đồng yên mất giá , chính phủ cũng can thiệp vào thị trường ngoại hối để hỗ trợ đồng yên. Các biện pháp can thiệp diễn ra vào cuối năm 2022 là những biện pháp can thiệp đầu tiên nhằm hỗ trợ đồng yên kể từ tháng 6 năm 1998.
Mặc dù những hành động tốn kém này được thực hiện để bảo vệ Nhật Bản khỏi những cú sốc bên ngoài, nhưng phải đến khi giá hàng hóa đạt đỉnh vào quý 3 năm 2022, các điều khoản thương mại mới dần bắt đầu được cải thiện.
Lợi nhuận thương mại tích lũy từ đó cho đến quý 2 năm 2023 lên tới 1,7% GNI thực tế tính đến quý 3 năm 2022. Điều này cũng khiến tỷ lệ lạm phát CPI toàn phần giảm xuống 3,2% vào tháng 8 năm 2023.
Tình hình ngắn hạn dường như đã được cải thiện, nhưng vẫn còn một số lo ngại. Dự đoán chính sách tiền tệ của Nhật Bản sẽ tiếp tục khác biệt so với các nền kinh tế khác khiến đồng yên bắt đầu mất giá trở lại vào tháng 5 năm 2023, điều này đã bù đắp phần nào tác động tích cực của việc giá hàng hóa giảm.
Nếu nền kinh tế thế giới lấy lại đà tăng trưởng hoặc nếu một cú sốc bên ngoài nào đó xảy ra, xu hướng trên thị trường hàng hóa có thể dễ dàng đảo ngược và giá cả có thể tăng trở lại. Nền kinh tế Nhật Bản – vốn phụ thuộc nhiều vào thương mại và dễ bị tổn thương trước những thay đổi của nền kinh tế toàn cầu – sẽ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những diễn biến này.
Theo ASIA Times
Theo dõi tiếp các bài viết của chúng tôi tại www.finverse.vn
Comments